CHAsset:
Ναός Παναγίας Βλαχέρνας

Simple item page
dc.coverage.spatialhttps://sws.geonames.org/12261400/
dc.dateΙδρύθηκε πιθανότατα στα τέλη του 12ου αι.- αρχές του 13ου αι.,στη θέση ενός παλαιότερου ναού του 10ου αι.el-GR
dc.date.accessioned2023-04-26T07:39:16Z
dc.date.available2023-04-26T07:39:16Z
dc.descriptionΟ ναός της Παναγίας Βλαχέρνας, στον ομώνυμο οικισμό, καθολικό γνωστού μοναστηριού, αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά μνημεία της περιοχής της Άρτας. Οικοδομήθηκε στον τύπο της τρίκλιτης θολωτής βασιλικής, πιθανότατα στα τέλη του 12ου αι.,στη θέση ενός παλαιότερου ναού του 10ου αι., τμήματα του οποίου έχουν ενσωματωθεί στο σημερινό κτίριο. Στον ναό αναγνωρίζονται πέντε τουλάχιστον επισκευαστικές φάσεις. Εξωτερικά, εντυπωσιακός είναι ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος του μνημείου, ιδιαίτερα στα αετώματα και στην ανατολική πλευρά. Εσωτερικά, ο ναός κοσμείται με εξαιρετικής ποιότητας τοιχογραφίες, που χρονολογούνται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, στα μέσα του 13ου αι., φιλοτεχνήθηκαν οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού όπως ο Ασπασμός της Μαρίας και της Ελισάβετ, Το Χαίρε των Μυροφόρων, σκηνές από τα Πάθη του Χριστού, η Απιστία του Θωμά κ.ά. Στα τέλη του 13ου αι. τοποθετείται η δεύτερη φάση, στην οποία ανήκουν οι τοιχογραφίες του νάρθηκα, με σημαντικότερες τις παραστάσεις του Στιχηρού των Χριστουγέννων και της λιτανείας της εικόνας της Οδηγήτριας. Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα έχουν συνδεθεί με την Άννα Παλαιολογίνα, σύζυγο του Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου Α΄, καθώς και με ιστορικά γεγονότα που αναστάτωσαν την Κωνσταντινούπολη την εποχή αυτή. Από το μαρμάρινο τέμπλο, που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της υστεροβυζαντινής γλυπτικής, σώζονται σήμερα αρκετά τμήματα, πολλά από τα οποία είναι εντοιχισμένα στις εισόδους του ναού. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δύο τάφοι που βρίσκονται στον βόρειο και νότιο τοίχο του κυρίως ναού. Στον βόρειο, σύμφωνα με την επιγραφή που φέρει, ενταφιάσθηκαν οι δύο γιοι της αγίας Θεοδώρας και του Δεσπότη Μιχαήλ Β’ Κομνηνού Δούκα. Ο νότιος τάφος φέρει στις τρεις πλευρές του θαυμάσιο ανάγλυφο διάκοσμο και πιθανολογείται ότι πρόκειται για τον τάφο του Μιχαήλ Β΄ Κομνηνού Δούκα.el-GR
dc.identifier.urihttps://web.voeska.com/handle/idx/5697
dc.subject.otherΑρχιτεκτονική
dc.subject.otherΚαλλιτέχνες
dc.subject.otherΖωγραφική/Σχέδιο
dc.subject.otherΛατρεία και Προσευχή
dc.subject.otherΙερή μορφή
dc.subject.otherΕυγενείς
dc.subject.otherΙστορία
dc.subject.otherΛατρεία και Προσευχή
dc.titleΝαός Παναγίας Βλαχέρναςel-GR
dc.typeΧώροςel-GR
dcterms.isReferencedBy8η ΕΒΑ (2008),Τα Βυζαντινά μνημεία της Ηπείρου, Β. Παπαδοπούλου (επιμέλεια), Υπουργείο Πολιτισμού, Ιωάννινα.
dcterms.isReferencedByΒ. Παπαδοπούλου (2002), Η Βυζαντινή Άρτα και τα μνημεία της, Υπουργείο Πολιτισμού, ΤΑΠΑ, Αθήνα.
dcterms.isReferencedByΕφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας (2015), Η ΒΛΑΧΕΡΝΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, επιμ. Παπαδοπούλου Β., ΥΠΠΑΙΘ, Άρτα
dcterms.rightsΕφορεία Αρχαιοτήτων Άρταςel-GR
dcterms.rightsHolderΕφορεία Αρχαιοτήτων Άρταςel-GR
dcterms.temporalΙστορικές περίοδοι της Ελλάδας::Βυζαντινή περίοδος (324-1453 μ.Χ.)::Μέση Βυζαντινή Περίοδος (843-1204 μ.Χ.)
dcterms.temporalΙστορικές περίοδοι της Ελλάδας::Βυζαντινή περίοδος (324-1453 μ.Χ.)::Ύστερη Βυζαντινή Περίοδος (1204-1453 μ.Χ.)
dcterms.typeΤύποι μνημείων και χώρων::Χώρος Λατρείας::Εκκλησία
dspace.entity.typeCHAsset
local.chasset.commentsΟ ναός της Βλαχέρνας σχετίζεται στενά με την οικογένεια των Κομνηνοδουκάδων, ηγεμόνων του μεσαιωνικού κράτους της Ηπείρου, αφενός γιατί εδώ ετάφησαν αρκετά μέλη της αφετέρου μέσω μίας τοιχογραφίας: της λιτανείας της θαυματουργής εικόνας της Οδηγήτριας, που γινόταν κάθε Τρίτη, στην Κωνσταντινούπολη. Κατά τους μελετητές, οι τρεις γυναίκες, που ξεχωρίζουν από το πλήθος είναι η Κωνσταντινουπολίτισσα Άννα Παλαιολογίνα, σύζυγος του δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου Α΄, η αδελφή της Θεοδώρα Ραούλαινα και η μητέρα της Ειρήνη-Ευλογία, αδελφή του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου. Οι τρεις γυναίκες εναντιώθηκαν στην προσπάθεια του αυτοκράτορα να επανενώσει την ορθόδοξη με τη δυτική χριστιανική εκκλησία, έπεσαν σε δυσμένεια, μετά από τον θάνατό του όμως αποκαταστάθηκαν. Ίσως, η παράσταση αποτελεί ένα είδος ευχαριστίας στην Άννα Παλαιολογίνα και την οικογένειά της, για τον ρόλο τους στο κρίσιμο αυτό ζήτημα για την Ορθοδοξία. Σήμερα, η Βλαχέρνα είναι ενοριακός ναός του ομώνυμου χωριού. Στην Τράπεζα της Παρηγορήτισσας, η οποία σήμερα λειτουργεί ως μουσειακός χώρος- Γλυπτοθήκη, έχει γίνει προσπάθεια να ανασυσταθεί το υστεροβυζαντινό τέμπλο του ναού με τα κομμάτια που έχουν περισυλλεχθεί, καθώς θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της περιόδου για την άριστη λάξευσή του και τον πλούτο των θεμάτων που το διακοσμούν.el-GR
local.chasset.generalCategoryhttps://voeska.athenarc.gr/vocabularies/chAssetTypes/PlaceOfWorship
local.chasset.isAnnotatedByΓιατί η οικογένεια των Κομνηνοδουκάδων δεν επίλεξε ένα κεντρικό ναό για τον ενταφιασμό μελών της οικογένειας; Σε ποιους λόγους θεωρείτε ότι βασιζόταν η επιλογή;
local.chasset.isAnnotatedByΠώς πιστεύετε πως πρέπει να διαχειρίζεται η πολιτεία έναν βυζαντινό χριστιανικό ναό; Ως μνημείο ή ως χώρο λατρείας, που θα προστατεύεται μεν, ενώ παράλληλα θα μπορούν οι πιστοί να εκτελούν εδώ τα θρησκευτικά τους καθήκοντα;
local.chasset.landingPagehttps://web.voeska.com/portal/exhibitpage/5697
relation.isQuestionForCHAssetab9de429-71ee-4130-81ab-0668e2da55d4
relation.isQuestionForCHAsset0559f40c-347d-4555-9db6-e4e436497c95
relation.isQuestionForCHAsset.latestForDiscoveryab9de429-71ee-4130-81ab-0668e2da55d4

Files

Original bundle

Now showing 1 - 2 of 2
Thumbnail Image
Name:
Παναγία Βλαχέρνα.jpg
Size:
174.57 KB
Format:
Joint Photographic Experts Group/JPEG File Interchange Format (JFIF)
Description:
Download
Thumbnail Image
Name:
Αεροφωτογραφία μονής Παναγίας Βλαχέρνας.jpg
Size:
4.78 MB
Format:
Joint Photographic Experts Group/JPEG File Interchange Format (JFIF)
Description:
Download

License bundle

Now showing 1 - 1 of 1
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections

Αρχαιολογικοί Χώροι