CHAsset: Ναός Απόλλωνα Πύθιου Σωτήρα
Rights
Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας
Rights owner
Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας
Museum/Catalogue No.
1.01.001, 1.01.227
Chronology
What is it?
Ένας ναός αφιερωμένος στη λατρεία του Απόλλωνα Πύθιου Σωτήρα, προστάτη της Αμβρακίας. Είναι περίπτερος (ο κεντρικός χώρος του περιβάλλεται από σειρά κιόνων), δωρικού ρυθμού, με πρόναο (ο χώρος που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του ναού) και επιμήκη σηκό (ο κύριος εσωτερικός χώρος του ναού, όπου φυλάσσεται το άγαλμα του θεού), χωρίς οπισθόδομο (πίσω χώρος του ναού).. Χρονολογείται στην υστεροαρχαϊκή περίοδο (γύρω στο 500 π.Χ), είναι προσανατολισμένος από ανατολικά προς δυτικά και έχει διαστάσεις 20,75 x 44 μ. Δυστυχώς ήδη από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια ο ναός χρησίμευσε ως λατομείο, με αποτέλεσμα να διατηρείται σήμερα μόνο μέχρι το ύψος της ευθυντηρίας του (επίστρωμα πάνω στην οποία στηριζόταν η βάση του ναού, το κρηπίδωμα). Ο ναός πιθανόν έφερε εσωτερική κιονοστοιχία. Η θεμελίωση του ναού για τη στήριξη του πτερού, των τοίχων του σηκού και της εσωτερικής κιονοστοιχίας είναι ενιαία, και όχι τριμερής, όπως προβλέπει ο κανόνας κατασκευής των αρχαίων ελληνικών ναών. Όπως μαρτυρούν αποσπασματικά σωζόμενα αρχιτεκτονικά μέλη, που εντοπίστηκαν κατά την ανασκαφή του μνημείου, οι κίονες και ο θριγκός ήταν κατασκευασμένοι από πωρόλιθο και επενδεδυμένοι με μαρμαροκονία, ενώ η θεμελίωση ήταν από εγχώριο ασβεστόλιθο. Στο βάθος του σηκού υπάρχει τριμερές βάθρο για τη στήριξη του αγάλματος ή του συμβόλου του λατρευόμενου θεού.
What else do we know about it?
Ο ναός βρισκόταν στο βορειοδυτικό τμήμα της Αμβρακίας, όπου εκτεινόταν το πολιτικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της. Σε μικρή σχετικά απόσταση από το μνημείο έχουν αποκαλυφθεί και άλλα δημόσια οικοδομήματα, όπως το Μικρό Θέατρο στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου, το Μεγάλο Θέατρο στην οδό Τσακάλωφ και το Πρυτανείο δίπλα στον ναό της Αγίας Θεοδώρας, σήμερα καταχωμένο κάτω από την πλατεία της εκκλησίας. Η λατρεία του Απόλλωνα διαπιστώνεται στην Κόρινθο από τον 7ο αι. π.Χ., και εμφανίζεται στις κορινθιακές αποικίες Αμβρακία, Απολλωνία και Συρακούσες από την αρχαϊκή εποχή. Ο Απόλλωνας που συνδέεται με τις αποικιακές δραστηριότητες των Κορινθίων λατρεύτηκε κυρίως ως Αρχηγέτης και Αγυιεύς και με τις ιδιότητες αυτές οδήγησε τους Κορίνθιους στις μακρινές αποικίες. Γνώρισε σημαντική λατρεία στην Αμβρακία ως Αγυιεύς, θεός που προστατεύει τον δρόμο (αγυιά). Ο Αθανάδας, ιστορικός της Αμβρακίας, ο οποίος έζησε τον 4ο αι. π.Χ., παραδίδει τη φιλονικία του Απόλλωνα και του Ηρακλή για την κατοχή της Αμβρακίας, με τη διαιτησία του τοπικού ήρωα Κραγαλέα, τον οποίο ο Απόλλωνας μεταμόρφωσε σε λίθο.
Historical figures
Historical events
Keywords
Place of discovery
Building materials
Where is it currently located?
Dimensions
How was it found?
Referenced in
Νιάρου Μ.(2015), Ο Ναός του Απόλλωνα στο Αμβρακία. Η Πόλη και τα Μνημεία της, Β. Παπαδοπούλου (επιμέλεια), ΥΠΠΟΑ, Άρτα
Τζουβάρα- Σούλη Χ. (1991), Λατρείες και ιερά στην Ήπειρο , στη Μεγάλη Ελλάδα και στη Σικελία.
Τζουβάρα-Σούλη Χ., Αμβρακία, Άρτα, 1992
Τζουβάρα- Σούλη Χ. (1991), Λατρείες και ιερά στην Ήπειρο , στη Μεγάλη Ελλάδα και στη Σικελία.
Τζουβάρα-Σούλη Χ., Αμβρακία, Άρτα, 1992